Op e-learning.nl stond onlangs het bericht dat deskundigen van het Catharina- en Elisabethziekenhuis 200 zorgmodulen hadden ontwikkeld. Deze modulen worden via een eigen elektronische leeromgeving (leerplein) aangeboden.
Het leerplein is om begrijpelijke redenen niet voor iedereen toegankelijk en ik heb de cursussen (Aneurysma en dissectie, Coronaire chirurgie en nog 198 andere enge titels) niet kunnen bekijken. Algemene informatie over het Catharina Leer- en Informatie Centrum (CLIC) is wel voor iedereen toegankelijk. Het was de sprekende digitale docent op de eerste pagina die de aanleiding was voor dit stukje. Ik leg hierna eerst uit waarom door de gesproken tekst (audio) de plank hier wordt misgeslagen. Daarna geef ik aan hoe audio wel kan worden ingezet en tenslotte lees je over mijn ervaringen met een paar audiotools.
De plank misgeslagen
[kml_flashembed publishmethod=”static” fversion=”8.0.0″ movie=”http://www.dorna.nl/wp-content/uploads/2009/07/Kopie-van-RichardRvBRvT.swf” width=”225″ height=”225″ targetclass=”flashmovie” align=”right”]
[/kml_flashembed]
Laten we de digitale docent voor het gemak Richard noemen (de bestandsnaam van de animatie is RichardRvBRvT.swf). We zien een tekening van Richard met daaronder een rijtje minuscule buttons (8 x 8 pixels). De grootte van de buttons maakt het nodig om naast de tekening van Richard in een niet te missen kader uit te leggen hoe Richard moet worden gestart. Als dit is gelukt krijgt de cursist in anderhalve minuut te horen wat hij allemaal gaat meemaken in de digitale leeromgeving. Richard’s mond gaat hierbij open en dicht in het ritme van de tekst en in sommige pauzes knippert Richard met de ogen.
Is dit wat we mogen verwachten van audio in een e-learningomgeving? Het antwoord is nee. In dit geval pakt het gebruik van audio (in combinatie met de animatie) zelfs verkeerd uit.
Richard houdt een monoloog van bijna anderhalve minuut. Zelfs als het verhaal interessant zou zijn, is het de vraag of de cursist op het einde nog weet wat Richard aan het begin heeft verteld. Probeer je een situatie in een klas voor te stellen: zou je als docent dit verhaal houden ….. zonder PowerPoint, whiteboard of ander hulpmiddel? In een klassikale setting is dit soort monologen kansloos. Als ik een dergelijk verhaal moet houden dan zorg ik voor visuele en tekstuele ondersteuning op een sheet of een whiteboard.
In dit geval is een belangrijk verschil tussen een klassikale training en e-learning over het hoofd gezien. Bij een klassikale training wordt het verhaal van de docent ondersteunt door sheets, afbeeldingen, foto’s etc. Als cursist heb je de mogelijkheid om vragen te stellen en als docent heb je goed in de gaten of je de cursisten nog bereikt.
Bij e-learning is het net andersom. Audio ondersteunt de visuele en tekstuele informatie die via het beeldscherm wordt aangeboden. Op het leerplein ontbreekt iedere visuele en tekstuele context waarbinnen de cursist de audio kan plaatsen. In dit geval was het mooi geweest als gelijk met Richard’s verhaal teksten (bullets) of foto’s waren getoond. Tekst en afbeeldingen geven ook veel meer mogelijkheden om de cursist de cursus te laten besturen. Richard’s verhaal had dan ook in meerdere afzonderlijke delen gesplitst kunnen worden, waardoor de cursist desgewenst delen opnieuw kan beluisteren.
Goed gebruik van audio
Audio is dus niet altijd nodig en kan zelfs contraproductief werken. Er zijn echter ook hele mooie toepassingen. Voor doelgroepen die tekstueel minder vaardig zijn is audio (in combinatie met video of afbeeldingen) essentieel. Kijk bijvoorbeeld eens naar de cursus Schone handen die door Tinqwise werd ontwikkeld.
[kml_flashembed publishmethod=”static” fversion=”8.0.0″ movie=”http://www.dorna.nl/wp-content/uploads/2009/07/demo_pijn_200x200.swf” width=”200″ height=”200″ targetclass=”flashmovie” align=”right”]
[/kml_flashembed]
Een andere reden om audio zeker te gebruiken is om de cursist echt iets te laten horen (Hoeveel pijn heeft deze patiënt of Wat is de eigenlijke vraag van deze klant?).
Iets vergelijkbaars als met audio zie ik ook steeds meer gebeuren met video. Aan een cursus wordt een stukje video toegevoegd. Hierin zien we een presentator of presentatrice die meer dan de helft van de schermruimte vult. Ergens op de achtergrond is de feitelijke inhoud van de cursus te zien (meestal een PowerPoint presentatie). Jazeker, wij hebben ook video in onze e-learning!
Als er goede didactische redenen zijn om audio in een cursus te gebruiken, vergewis je er dan ook van dat het ook door de cursist wordt gebruikt. In veel organisaties zijn de mogelijkheden van de pc’s of het bedrijfsnetwerk beperkt en hebben cursisten geen hoofdtelefoon of een ruimte waarin ze de cursus rustig kunnen volgen.
Een andere reden waarom ik terughoudend ben met het gebruik van audio is de onderhoudbaarheid van een cursus. Teksten en afbeeldingen laten zich eenvoudig aanpassen, bij ingesproken teksten is dit een heel ander verhaal. De ingehuurde stem blijkt niet meer beschikbaar, de audio zit in een complexe animatie of het aanpassen van één audiofile is gewoon te duur.
[kml_flashembed publishmethod=”static” fversion=”8.0.0″ movie=”http://www.dorna.nl/wp-content/uploads/2009/07/demo_crazytalk_200x200.swf” width=”200″ height=”200″ targetclass=”flashmovie” align=”right”]
[/kml_flashembed]
Zou automatisch gesproken tekst een oplossing zijn? Er zijn steeds meer tools om animaties te verrijken met audio. Op www.download.com vond ik Crazytalk. Je kunt hier zelfs je eigen foto (of die van de voorzitter van de Raad van Bestuur) animeren.
[kml_flashembed publishmethod=”static” fversion=”8.0.0″ movie=”http://www.dorna.nl/wp-content/uploads/2009/07/audio_voorbeeld_200x200.swf” width=”200″ height=”200″ targetclass=”flashmovie” align=”left”]
[/kml_flashembed]
Zitten we natuurlijk nog met de onderliggende audiobestanden. Ook hier zijn verschillende ‘oplossingen’ mogelijk. Captivate heeft vanaf de laatste versie de optie Text to speech waarmee geschreven tekst door Kate of Paul kan worden uitgesproken. Er is ook veel software die dit kunstje ook in het Nederlands kan. Kijk Luister bijvoorbeeld op de sites van Readspeaker en Acapela.
In mijn oren zeker uitkomsten voor mensen met een visuele beperking of een leesprobleem, maar natuurlijk klinkt het (nog?) niet. Als cursisten lang naar deze automatische stemmen moeten luisteren dan roept dit irritatie op wat ten koste gaat van het leerresultaat. Ik hoop dat mijn collega-ontwikkelaars nog even wachten met het op grote schaal inzetten van deze virtual reality tools.